Biofilm stanowi strukturę przestrzenną, w której przyklejające do siebie skupiska drobnoustrojów tworzą kolonię otoczoną swoistą macierzą. Taka „konstrukcja” oddzielając całą kolonie od innych drobnoustrojów, zmienia swój fenotyp oraz podnosi odporność całej struktury. Ma to ogromne znaczenia zarówno dla przetrwania drobnoustroju, jak i dla pacjenta, u którego doszło do zakażenia na podłożu biofilmu. Podniesiona w ten sposób odporność bakterii sprawia, że stają się one odporne na leczenie i mechanizmy obronne gospodarza.
Wysiękowe zapalenie ucha środkowego a biofilm
Nietypowe zachowanie wskaźników infekcji w wysiękowym zapaleniu ucha środkowego świadczy o wzroście wielowarstwowych zespołów drobnoustrojów – biofilmu. Zmienia się bowiem wówczas reakcja na podawane leki w związku ze zmianą właściwości drobnoustrojów zgromadzonych w tego typu koloniach. Ich zredukowana aktywność metaboliczna sprzyja mniejszej reakcji na działanie leków i antybiotyków, stąd pojawiające się trudności w leczeniu – wyższa oporność bakterii. Bakterie rozwijające się jako biofilm posiadają odmienny fenotyp niż bakterie, które żyją osobno, poza skupiskiem, stąd wysoka odporność zarówno na leczenie, jak i na mechanizmy obronne samego gospodarza [3].
Eliminacja biofilmu bakteryjnego
W sytuacjach, gdzie za infekcje odpowiedzialny jest biofilm bakteryjny, zdarza się, że nie jest możliwy do wyeliminowania. Oznacza to, że zastosowane leczenie w postaci antybiotykoterapii działa jedynie na bakterie rozwijające się poza określoną strukturą, stąd wyeliminowanie całej kolonii staje się niemożliwe. Celem wówczas jest zahamowanie kolejnych etapów syntezy biofilmu, co próbuje się uzyskać poprzez zapobieganie adhezji bakterii (poprzez wiązanie z powierzchnią biomateriałów czynników przeciwbakteryjnych), blokowanie powstawania mediatorów komunikacji międzykomórkowej, zahamowanie procesu rozwoju drobnoustrojów czy blokowanie syntezy substancji (macierzy) pozakomórkowej [1].
W kontekście perspektyw leczenia bardzo istotne jest prowadzenie dalszych badań celem poznania procesów molekularnych zachodzących w biofilmie – zwiększy to szanse na zastosowanie odpowiedniego leczenia w zakażeniach o podłożu biofilmu [3].
