Woskowina jest substancją naturalną, w warunkach fizjologicznych wydzielaną do przewodu słuchowego zewnętrznego. W większości przypadków jej produkcja nie powoduje żadnych dolegliwości, które pojawić się mogą dopiero wtedy, gdy jest jej zbyt dużo. Powstaje wtedy tzw. czop woskowinowy. Występuje on u 10% dzieci, 5% zdrowych dorosłych oraz 57% osób starszych przebywających w domach opieki.
Woskowina składa się ze złuszczonych komórek nabłonkowych oraz wydzielin przewodu słuchowego zewnętrznego. Chroni ona skórę wewnątrz przewodu i samoczynnie wypływa na zewnątrz. Gdy dojdzie do jej nadmiernego gromadzenia, powoduje zatkanie przewodu słuchowego jednego bądź obu uszu oraz powstanie dyskomfortu, bólu, upośledzenia słuchu, szumów usznych, uczucia rozpierania, zawrotów głowy oraz przewlekłego kaszlu. Niekiedy, szczególnie wtedy, gdy trwa długo, może spowodować zapalenie ucha zewnętrznego.
Czop woskowinowy rozpoznaje się poprzez jego bezpośrednie uwidocznienie przy pomocy otoskopu. W zależności od nasilenia objawów lub występującego dyskomfortu można zastosować: czujne wyczekiwanie, ręczne usunięcie czopu, zastosowanie środków rozpuszczających woskowinę oraz płukanie ucha.
Ręczne usunięcie – wymaga stosowania metalowej lub plastikowej pętli lub łyżeczki; jest ono skuteczne, a przy tym nie naraża przewodu słuchowego na wilgoć, co zmniejsza ryzyko ewentualnego zakażenia.
Płukanie ucha – za pomocą specjalnej strzykawki (żanety), płukanie trwa dość długo, a przy niewłaściwym użyciu może spowodować perforację błony bębenkowej.
Środki rozpuszczające woskowinę – wodne, olejowe i inne; zwiększają skuteczność płukania ucha aż o 97%, nie wykazano jednak, by były one bardziej skuteczne niż zwykła sól fizjologiczna, mogą być zatem stosowane jako wersja alternatywna w przypadku jej nieskuteczności.
Sposoby domowe w postaci zwykłych higienicznych patyczków do uszu nie są skuteczne, wprost przeciwnie: mogą powodować dodatkowe „upychanie” woskowiny, co utrudnia jej późniejszą ewakuację.
W przypadku pojawienia się powyższych objawów sugerujących utworzenie czopa woskowinowego należy w pierwszej kolejności zgłosić się do swojego lekarza rodzinnego, który powinien uporać się z problemem. Jeśli natomiast podczas usuwania czopa występuje uporczywy ból, można spróbować nawilżania przewodu słuchowego zwykłą oliwą z oliwek.