Zmiany w obrębie narządu głosu, a w szczególności fałdów głosowych, występują w zdecydowanej większości u osób, których praca zawodowa, wymaga korzystania z głosu oraz jego emisji. Zmiany powstające pod wpływem różnego rodzaju czynników, mogą zaburzać prawidłowe funkcjonowanie narządu mowy, a zbyt późna interwencji i diagnostyka, może doprowadzić do rozwoju zmian o charakterze nowotworowym. Bardzo ważnym elementem jest odpowiednia diagnostyka różnicowa, szczególnie z uwzględnieniem profilaktyki u osób będących w grupie ryzyka.
Ocena narządu głosu
W diagnostyce chorób związanych z narządem głosu, między innymi fałdów głosowych, niezbędna jest prawidłowa ocena ich funkcjonowania przez specjalistę z zakresu laryngologii lub foniatrii.
Ocena ta powinna być kompleksowa i rozpoczynać się od szczegółowego wywiadu z pacjentem. Na stan fałdów głosowych mogą mieć bowiem wpływ takie czynniki jak uwarunkowania hormonalne, w szczególności związane z leczeniem hormonalnym, wszelkiego rodzaju skłonności i dolegliwości alergiczne, nawyki, ze szczególnym uwzględnieniem nałogów takich jak palenie papierosów oraz uwarunkowania środowiskowe.
Kolejnym elementem składającym się na ocenę funkcjonowania narządu głosu jest badanie laryngologiczne, sprawdzające drożność nosa, stan błony śluzowej, określające wszelkie ogniska stanów zapalnych jak również sprawność funkcjonowania podniebienia. Kluczowe podczas badania laryngologicznego, jest określenie morfologii fałdów głosowych, czyli ocena ich barwy, gładkości, ruchomości oraz zachowania się w czasie wydawania dźwięków.
Emisja głosu również ma duże znaczenie w określaniu stanu fałdów głosowych. Dotyczy to w dużej mierze tonu oraz barwy naszego głosu.
Badanie stroboskopowe jest wykonywane w celu określenia czynności fonacyjnych głośni, a mianowicie pokazuje charakter drgań fałdów głosowych, amplitudę, przesunięcie brzeżne oraz zwarcie fonacyjne.
Jeśli istnieje taka konieczność, przydatne jest badanie tomograficzne krtani, w wyniku którego uzyskany zostaje obraz struktur krtaniowych, co pozwala na określenie ewentualnych asymetrii w fizjologicznym układzie narządu.
Podczas badania narządu głosu, należy mieć na uwadze również wiek pacjenta. Ma to szczególne znaczenie w sytuacjach, kiedy badanie wykonywane jest w kierunku zdiagnozowania choroby zawodowej, związanej z pracą głosem, jak w przypadku nauczycieli czy śpiewaków. Zmiany zachodzące wraz z wiekiem w organizmie człowieka, dotyczą struktur całego ciała, również narządu głosu. Wszelkiego rodzaju nieprawidłowości przerostowe, które najczęściej występują właśnie w grupie osób pracujących swoim głosem, należy poddać ocenie histologicznej. Formą pobrania materiału do badania jest biopsja, jednak istnieje alternatywne badanie umożliwiające pobranie odpowiedniego wycinka do badań, a mianowicie stroboskopia eksfoliatywna. Jest to jednak badanie na tyle inwazyjne, że w efekcie, powoduje powstawanie blizn na strukturze fałdu głosowego, zaburzając jego prawidłową mechanikę. [1]
fot. pantherstock
Nieprawidłowości
Głównym czynnikiem, stwarzającym sprzyjające warunki do powstawania wszelkich zmian w obszarze narządu głosu i fałdów głosowych jest nadmierny wysiłek głosowy. Może on doprowadzić do powstawania zmian w strukturze błon śluzowych właściwych fałdów głosowych. Głównie odnosi się to do przestrzeni podnabłonkowej Renickiego, gdzie nagromadzenie się płynu powoduje uniesienie nabłonka wielowarstwowego płaskiego, który sam w sobie z reguły pozostaje niezmieniony, co prowadzi do powstawania zmian klinicznych w postaci polipów. Polipy mogą mieć charter miejscowej zmiany, jednak w niektórych sytuacjach może dojść do zajęcia całej struktury fałdu głosowego. Tego typu, polipowaty obrzęk fałdu głosowego, określany jest obrzękiem Renickiego, który jest schorzeniem w zdecydowanej większości dotykającym kobiet i związanym mocno ze zmianami hormonalnymi.
Innym rodzajem nieprawidłowości jakie mogą występować na strukturach fałdów głosowych są guzki głosowe, występujące obustronnie, na przednim odcinku fałdu głosowego, w połowie jego wysokości. Guzki w swojej strukturze przypominają zmiany o charakterze polipów, z tą jednak różnicą, iż proces włóknienia w obrębie zmiany, jest zdecydowanie bardziej zaawansowany.
Ziarniniaki to kolejny typ zmian związanych z fałdami głosowymi. Nazywane są inaczej owrzodzeniem kontaktowym i występują głównie w obrębie wyrostka głosowego, pod postacią nagromadzonej tkanki ziarninowej. Przyczyną ich występowania i powstawania są urazy powstałe w tych okolicach jak również nieprawidłowa fonacja czy kwaśne treści żołądkowe, które z powodu innych zaburzeń, takich jak choroba refluksowa, docierają do tego miejsca.