Aspiracja ciała obcego do dróg oddechowych, jest stanem który stanowi bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia i życia człowieka. Jest to bowiem przyczyna niewydolności oddechowej oraz stanowi powód wielu zgłoszeń na izby przyjęć do oddziałów szpitalnych, szczególnie w przypadku dzieci do 3 roku życia. W grupie dzieci od 1 do 3 roku życia, w Ameryce odnotowuje się do 3000 zgonów rocznie, spowodowanych obecnością ciała obcego w drogach oddechowych, z czego około 7% przypadków to zgony nagłe. [1]

Kogo dotyczy problem?

Zgodnie z danymi epidemiologicznymi, ciało obce w krtani i drogach oddechowych jest bardzo częstym problemem wieku dziecięcego. Wśród wszystkich chorych, u osób poniżej 12 roku życia, aż 85% jest poddawanych leczeniu, właśnie z powodu zaaspirowania ciała obcego do dróg oddechowych. Miejscami, gdzie najczęściej lokalizują się różnego rodzaju ciała obce, zarówno te organiczne jak i nieorganiczne, są tchawica oraz krtań. Niestety jest to problem, który nie dość, że może doprowadzić do nieodwracalnych zmian, to istnieje możliwość, że brak udzielenia odpowiedniej pomocy, może skutkować zgonem.

Dzieci a dorośli

Bardzo istotną kwestią w przypadku obecności ciała obcego w drogach oddechowych, jest wiek pacjenta. Wynika to z faktu anatomicznych różnic, jakie obserwuje się w różnym wieku i na rożnych etapach rozwoju. Narządy takie jak krtań, tchawica, nagłośnia, różnią się od siebie kształtem, wielkością, długością oraz innymi parametrami, charakterystycznymi dla danego wieku. Podobnie sytuacja ma się w odniesieniu do pracy układu oddechowego, którego rytm i działanie mechaniczne, również są nieco zróżnicowane w przypadku dzieci i dorosłych. [2]

Objawy

Pacjent, który trafia na izbę przyjęć, powinien mieć wykonane szczegółowe badanie przedmiotowe, poprzedzone równie szczegółowym wywiadem, który ma niejednokrotnie kluczowe znaczenie w postawieniu właściwej diagnozy i udzieleniu szybkiej pomocy. Jeśli pacjent jest dzieckiem, niezbędne jest dokładne wypytanie rodziców o okoliczności i czas wystąpienia niepokojących objawów.

Do głównych efektów, jakie wywołuje obecność ciała obcego w drogach oddechowych, jest nagłe pojawienie się sinicy, kaszlu lub niepokojących świstów, które wydobywają się z dróg oddechowych podczas oddychania.

Objawy jakie się pojawiają, są zróżnicowane głównie ze względu na wielkość ciała obcego jakie znajduje się w drogach oddechowych. Pojawić się może więc suchy kaszel, jako reakcja organizmu i próba usunięcia zalegającej blokady, miejscowy wzrost oporu powietrza wywołany blokowaniem go, zlokalizowane bądź też rozległe świsty oraz trudności w oddychaniu.

fot. panthermedia

Proces diagnostyczny

Specjaliści podkreślają znaczenie wywiadu w diagnostyce ciała obcego w drogach oddechowych. Ma on taką wagę, z racji tego, iż w nawet 40% przypadków, badanie przedmiotowe, nie wskazuje na cechy zaaspirowania ciała obcego do dróg oddechowych.

Badanie przedmiotowe jest więc kolejnym etapem diagnostycznym, które ma potwierdzić przypuszczenia jakie lekarz uzyska podczas wywiadu.

Jeśli obydwa etapy potwierdzą przypuszczenie o zaleganiu ciała obcego w drogach oddechowych, konieczne jest wykonanie badania obrazowego, mającego na celu dokładne określenie położenia przeszkody wywołującej trudności w oddychaniu. Badanie rentgenowskie powinno być wykonane zarówno w płaszczyźnie przednio- tylnej jak i w bocznej, a jeśli zaistnieje taka konieczność, również na wdechu i wydechu.

Obraz uzyskany ze zdjęcia RTG jest zależny od rodzaju ciała obcego jakie zalega w drogach oddechowych i od jego właściwości cieniujących, co jest niezwykle istotne dla zlokalizowania go. Ponadto, czas przez jaki ciało obce zalega również ma duże znaczenie, ze względu na efekty jakie wywołuje jego obecność. Przy krótkim czasie zalegania, dochodzi do rozedmy wentylowej, natomiast po długim czasie pojawia się odczyn zapalny oraz obserwuje się niedodmę.